ORNAMENTAL MOTIFS OF GLAZED CERAMICS FROM KUTAISI
pdf (Английский)

Как цитировать

Kartsidze, N., Ugrekhelidze, I., Sarava, N., & Sulaberidze, D. (2024). ORNAMENTAL MOTIFS OF GLAZED CERAMICS FROM KUTAISI. მონოგრაფია. https://doi.org/10.52340/9789941872983

Аннотация

A monograph prepared based on the results of the research carried out within the framework of the project “Stages of development of glazed ceramic ornament and its scientific cataloging (Grant No. FR-21-8738)”. The research was carried out at the LEPL N. Berdzenishvili Kutaisi State Historical Museum.

Man began making ceramic vessels and painting them with intricate ornaments in prehistoric times, and since then this activity has become an integral part of his life. The foundation for covering ceramic vessels with glaze has been laid since time immemorial. Its history spans millennia. The development of this field in Georgia is mainly associated with the Middle Ages (VIII-XVIII centuries). In this regard, the territory of the city of Kutaisi is no exception, as evidenced by the very interesting fragments and artifacts of glazed ceramics discovered during archaeological expeditions led by Professor Omar Lanchava in 1984-2010 years. These materials are valuable in that they can provide a clear answer to many questions related to the problem of identifying analogies and characteristic features of glazed ceramics, the study of historical, cultural, and socio-economic relations with near and far abroad, etc. The collection includes materials made by local craftsmen as well as materials brought from other regions; in addition, there are samples molded on the basis of foreign traditions. Despite the diversity of the collection, the traditions of glazed ceramics production in the territory of the city of Kutaisi and the history of its development have not yet been sufficiently represented in scientific literature; the ornamental decor of ceramics with historical and ethnographic references, aspects of its artistic and stylistic development, traces of foreign influences, etc. have also been poorly studied. In this regard, the Kutaisi collection is considered a rich source. Here are fragments of pottery, which were decorated with various ornamental motifs – geometric (lobes, rings, concentric circles, ovals), floral (stylized leaves, flowers, branches, curls); floral-geometric; Zoological (various birds, fishes, wild animals), abstract compositions and various symbols (religious, solar disk and dragon). The mentioned ornaments have significant artistic and scientific value. From here, we consider it a worthwhile task to study and analyze the stages of early development and introduce them into scientific discourse.

Within the scope of the above-mentioned project, the history of glazed ceramics production was elucidated through the analysis of the remains of ceramic workshops and glazed artifacts found as a result of archaeological research in the Kutaisi region, in particular, in the territory of the Kutaisi Fortress and the city; structural-typological analysis and grouping of ornamental decor; Analysis of its historical and artistic transformation from the earliest epoch – through comparison with the ornamentation of ceramics of neighboring regions and the search for parallels on other monuments (monumental and miniature painting, stone reliefs, embossed icons, decorative enamel, textiles). An unofficial article and report for symposia – both in Georgia and abroad – were prepared and published by the project authors:

Kartsidze N., Lanchava O., Ugrekhelidze I., Sulaberidze D., Sarava N. (2023). Artifacts Reflecting the Traditions of Producing Glazed Ceramics from the Kutaisi Historical Museum. Proceedings of Georgian National Academy of Sciences, series of History, Archaeology, Ethnology and Art History, no. 2, pp. 128-138.

Kartsidze N. G., Ugrekhelidze I. I., Sarava N. D., Sulaberidze D. N. (2024). Glazed ceramic vessel with the image of a bird from the Kutaisi Historical Museum. Global science: prospects and innovations. Proceedings of the 7th International scientific and practical conference. Liverpool, United Kingdom.: Cognum Publishing House, pp. 414-420.

Kartsidze N., Ugrekhelidze I., Sarava N., & Sulaberidze D. (2024). For the Decoration of Kutaisi Glazed Ceramics. "Modern Research in Science and Education" Proceedings of VII International Scientific and Practical Conference. Chicago, 342-349.

Sarava N., Kartsidze N., Ugrekhelidze I. (2024). Kutaisi Glazed Ceramics with Epigraphical Ornament. International Scientific Conference [in print].

Ugrekhelidze I., Kartsidze N., Sarava N., & Sulaberidze D. (2024). Glazed Ceramics with Epigraphical Ornament from Kutaisi Historical Museum. Золотоордынское обозрение [in print].

It is these publications that formed the basis of this work. We hope that it will be of interest to specialists and the general public interested in cultural heritage. Finally, we would like to express our gratitude to the Shota Rustaveli National Science Foundation of Georgia for supporting the project, as well as to the host organization and colleagues, without whose help it would have been difficult to successfully carry out the research.

pdf (Английский)

Библиографические ссылки

ანტიკური ხანის ნაკეთობები (2014). Retrieved აგვისტო 31, 2024, from ჟურნალი „ლიბერალი“ https://liberali.ge/articles/view/3633/foto-antikuri-khanis-naketobebi?fb_comment_id=1798754246843247_4275228472529133

ბახტაძე ნ. (შემდგენელი და ავტო-რი) კერამიკული ნაკეთობანი შუა საუკუნეების საქართველო-ში (საქართველოს ეროვნული მუზეუმის კოლექციებიდან). თბილისი ბაკურ სულაკაურის გამ-ბა 2013. 127 გვ.

ბედუკაძე ს. (1957) მოჭიქული ჭურ-ჭლის წარმოებისათვის შიდა ქართლში. სსმმ, ტ. XIX-A, XXI-B, 285-302.

ბოჭორიშვილი ლ. (1949) ქართული კერამიკა I, კახური. თბილისი.

ბუხრაშვილი, პ. (2012) ერთი ქართული იკონოგრაფიული მოტივის თაობაზე. ამირანი (XXIV). pp. 84-103. ISSN 1512-0449.

გაბაშვილი, მ. (2022). ორნამენტის აღქმის საზრისები: ფიგურა თუ ცელესტიური კონფიგურაცია? Ars Georgica გ. ჩუბინაშვილის სახელობის ქართული ხელოვნების ისტორიისა და ძეგლთა დაცვის კვლევის ეროვნული ცენტრის ელექტრონული ჟურნალი. სერია B. https://www.georgianart.ge/index.php/ka/2010-12-03-16-25-41/305-2023-01-06-13-14-51.html

დანელია, დ. (2011). უნიკალური არქეოლოგიური აღმოჩენები თბილისში. Retrieved აგვისტო 29, 2024, from „ამბიონი“ - საზოგადოებრივ-რელიგიური ინტერნეტჟურნალი. http://www.ambioni.ge/unikaluri-arqeologiuri-armocenebi-tbilissi/.

დემეტრე II თავდადებული ვიკიპედია, თავისუფალი ენციკლოპედია (2024, 20 იანვარი). წაკითხვის თარიღი: 2024 წლის 21 აპრილი, ვიკიპიდან.

დოლიძე ნ, დათუაშვილი მ, უგრეხელიძე ი, ჩარკვიანი ი, ჩირგაძე კ, ლურმანაშვილი ლ, კვანტიძე გ. 2017. ქართული ეროვნული სამოსის ილუსტრირებული ცნობარი. ქუთაისი: აწსუ გამომცემლობა.

ვიქტორია და ალბერტის მუზეუმის კოლექცია. 2023 © Victoria and Albert Museum, London, https://collections.vam.ac.uk/item/O221179/bowl-unknown/

ზაქარაია პ. 1965. ნაქალაქარ ურბნისის ხუროთმოძღვრება, თბილისი, 160 გვ.

თევზაია მ. 2005. ქართული ორნამენტი. ნაწილი I. თბილისი: მხატვრული გამოცემა. 62.

თევზაია, მ. 2009. ქართული ორნამენტი. წიგნი II, თბ.. 42.

თვალჭრელიძე ზ. 2003-2004. გარეჯის სამონასტრო კომპლექსის კერამიკის შესასწავლად (დოდოს რქის მოჭიქული ჯამები) საქართველოს სახელმწიფო მუზეუმის მოამბე, ტ. 45. თბილისი.

თრიალეთის კულტურა. 2019. Retrieved აგვისტო 29, 2024, from ჟურნალი „ინტერმედია“ https://intermedia.ge/სტატი-ა/111833-თრიალეთის-კულტურა/89/

კაკაბაძე ც. 1970 მოჭიქული ჭურჭელი შროშიდან. საბჭოთა ხელოვნება №9, 107-109.

კალანდია, გ., საგანელიძე, ი., ზამბახიძე, ი. 2017. ქსოვილი საქართველოდან. თბილისი: გამომცემლობა „ფავორიტი“. https://www.academia.edu/42892198/%E1%83%A5%E1%83%A1%E1%83%9D%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%9A%E1 %83%98_%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%95%E1%83 %94%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%93%E1%83%90%E1%83%9C_Textile_From_Georgia

კაუჭიანი აბზინდა, ქედა, ზუნდაგა, ძვ.წ. X-IX სს. (2020). etrieved აგვისტო 29, 2024, from ამირან კახიძის სახელობის აჭარის არქეოლოგიური მუზეუმი. https://ajaramuseums.ge/public/museums/arch/kauchiani-abzindaqedazundaga-dzvw--XIX-ss

კახიანი კ. (2020). სოფელ ჭობარეთის (ასპინძის მუნიციპალიტეტი) ადრებრინჯაოს ხანის ნამოსახლარის ტერიტორიაზე ჩატარებული არქეოლოგიური სამუშაოების ანგარიში IV არქეოლოგიური საანგარიშო სესია. თბილისი ონლაინ ზუმკონფერენციაMarTV. https://www.youtube.com/watch?v=vAmiIVvVlRc&t=50s

კეცხოველი, მ. (1988) შუა საუკუნეების დეკორატიული ქსოვილები ზემო სვანეთიდან. თბილისი: მეცნიერება. https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/490965/1/ShuaSaukuneebisDekoratiuliQsovilebiZemoSvanetidan_1988.pdf

კვანტიძე, გ. 2018. ქართული სამოსის ორნამენტები. თბილისი: 80.

კვანტიძე, გ., ლურსმანაშვილი, ლ., ფაილოძე, ნ. 2023. თუშური ხელსაქმის თანამედროვე ასპექტები (ღებვა, ქსოვა, ორნამენტი). ისტორია, არქეოლოგია, ეთნოლოგია, No. IX, გვ. 230-241 http://www.sciencejournals.ge/index.php/HAE/article/view/361. წვდომის თარიღი: 2024 წლის 18 მაისი.

კლდიაშვილი, ა. (2022). კოსმოცენტრული კულტურის სამყაროს ხატი მტკვარ-არაქსული კერამიკის ორნამენტულ დეკორში Ars Georgica გ. ჩუბინაშვილის სახელობის ქართული ხელოვნების ისტორიისა და ძეგლთა დაცვის კვლევის ეროვნული ცენტრის ელექტრონული ჟურნალი. სერია B. https://new.georgianart.ge/

კლდიაშვილი, ა., იზორია, მ. (2001). საქართველო უძველესი გვიან-ბრინჯაო - ადრე რკინის ხანამდე I. თბილისი: ლოგოსი.

კლივლენდის მუზეუმის კოლექცია, © 2024 Cleveland Museum of Art https://www.clevelandart.org/art/1944.483?collection_search_views_fulltext&collection_search_views_artist_full_name&created_date_op=%3D&created_date&between_start&between_end&field_images_field_large_image_url=All&field_highlight_museum=All&page=1&f%5B0%5D=field_collection%3A67272

კოლხები, კოლხური საგანძური და არტეფაქტები - ნაწილი II. (2021). Retrieved აგვისტო 29, 2024, from ჟურნალი „ინტერმედია“.https://intermedia.ge/სტატია/141832-კოლხები-კოლხური-საგანძური-და-არტეფაქტები-ნაწილი-II/2/

კოშორიძე, ი. (2022). ორნამენტი, როგორც ნიშანი და სიმბოლო - თუშური ფარდაგის ორნამენტული ლექსიკონი Ars Georgica გ. ჩუბინაშვილის სახელობის ქართული ხელოვნების ისტორიისა და ძეგლთა დაცვის კვლევის ეროვნული ცენტრის ელექტრონული ჟურნალი. სერია B. https://new.georgianart.ge/

ლანჩავა ო. (1996) ქუთაისი ეგრის-ლაზიკის ციხე-ქალაქთა სისტემაში. ქუთაისი.

ლანჩავა ო. (2007): ქუთაისის არქეოლოგია. ქუთაისი. https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/283192/1/Qutaisis_Arqeologia.pdf

ლანჩავა ო. 2015. ქუთაისის არქეოლოგია. ქუთაისი: 332 გვ.

ლანჩავა ო., ისაკაძე რ., ბერძენიშვილი დ., ქარციძე ნ., ჭუმბურიძე მ. 2010 გათხრები ქუთაისსა და გელათში. გ. კვირკველია (რედ.), ძიებანი საქართველოს არქეოლოგიაში №19. 67-73. თბილისი.

ლანჩავა, ო., ჩუბინიძე, ე., უგრეხელიძე, ი., დოღონაძე, ა., სარავა, ნ., ქარციძე, ნ., სულაბერიძე, დ., მსხილაძე, მ. (2017). ძველი ქართული ნაქარგობა წერილობით წყაროებში, არქეოლოგიურ მასალებსა და ხელოვნების ძეგლებში. ქუთაისი: აწსუ გამომცემლობა. https://iverieli.nplg.gov.ge/handle/1234/403723

ლორთქიფანიძე ო. (2002) ძველი ქართული ცივილიზაციის სათავეებთან. დ. კაჭარავა, გ. კვირკველია (რედ.), 338. თბილისი.

ლურსმანაშვილი ლ., კვანტიძე გ., ფაილოძე ნ. ფერთა ჰარმონიზაცია ქართულ ორნამენტებში. ქართველი მეცნიერები 2022, ტ. 4, N5, გვ. 369-382 https://doi.org /10.52340/gs.2022.04.

მაისურაძე ზ. (1953) ქართული მხატვრული კერამიკა. თბილისი.

მამაიაშვილი ნ. ფაიანსი შუა საუკუნეების საქართველოში. თბილისი: მეცნიერება, 1976 წ.

მინდორაშვილი დ. 2008: უფლისციხე შუა საუკუნეებში. თბილისი.

მინდორაშვილი დ. 2010: კვეტერის ციხის არქეოლოგიური მასალა.

მინდორაშვილი, დ. (2009). არქეოლოგიური გათხრები ძველ თბილისში. თბილისი.

მიწიშვილი მ. (1975) მოჭიქული კერამიკის განვითარების ძირითადი ეტაპები შუა საუკუნეების საქართველოში.: გ. მელიქიშვილი (რედ.), მაცნე, ისტორიის სერია. 152-158. თბილისი.

მიწიშვილი მ. (1976) ქართული მოჭიქული წარმოების ისტორიიდან. თბილისი.

მიწიშვილი, მ. (1979). მოჭიქული კერამიკის საწარმო შუა საუკუნეების თბილისში (IX-XIII სს). თბილისი.

მიწიშვილი მ. 1998: შუა საუკუნეების მოჭიქული კერამიკა (IX-XVIII სს.) დისერტაცია ხელნაწერის უფლებით. თბილისი.

ნარიმანიშვილი გ. (2009). სიახლენი თრიალეთის კულტურაში. მწიგნობარი. თბილისი.

ნებიერიძე ლ. (1972) დასავლეთ ამიერკავკასიის ნეოლითი. თბილისი.

ნიკოლაიშვილი, ვ., სიხარულიძე, ა., დიღმელაშვილი, ქ., პაპიძე, ი. პაპიძე მ. ბელტისციხე - ბებრის-ციხე, თბილისი 2009, ტაბ. XVII. 1, ინვ. №205, http://saunje.ge /index.php?id=1276&lang=ru

სარავა ნ., ქარციძე ნ., უგრეხელიძე ი. 2024. ქუთაისური მოჭიქული კერამიკული ჯამის ორნამენტის შესწავლისათვის. თბილისის სამხატვრო აკადემიის საერთაშორისო სამეცნიერო კონფერენციის მასალები. თბილისი: აკადემია, [ბეჭდვაში].

საქართველო ღვინის სამშობლო. (2020). „ღვინის ისტორიის ფონდი – http://winehistory.ge/ka/about

სურგულაძე, ი. (1993). ქართული ხალხური ორნამენტის სიმბოლიკა. თბილისი სამშობლო.

უნიკალური არქეოლოგიური აღმოჩენები თბილისში, დ. დანელია, 20.10.2011 „ამბიონი“ საზოგადოებრივ-რელიგიური ინტერნეტ-ჟურნალი http://www.ambi oni.ge/unikaluri-arqeologiuri-armocenebi-tbilissi?fbclid=IwAR1m7oCcCfl9CwIlzcBfkhXKod3fDnAZi44BZn4c6SZCbJdH7dUuRokAcrY_aem_AWBtXxL30YC6r4-dSE0z2uvwEE0hV3CpQX4lowyB-C9VlBm5y3el895H-ozJWhQyT6_GP0Z_o0sf38rvf6V3oFvb

ფირალიშვილი, ო. (1979). ყინწვისის მოხატულობა. თბილისი: ხელოვნება

ქამადაძე კ. (2014) გვიანი შუასაუკუნეების ერთფერად მოჭიქული კერამიკა გონიო-აფსაროსიდან. საერთაშორისო კონფერენციის „ჰუმანიტარული მეცნიერებები ინფორმაციულ საზოგადოებაში-ΙΙ“ მასალები. ბათუმი.

ქამადაძე კ. (2016) „მარმარილოსებრი“ მოჭიქული კერამიკა სამხრეთ-დასავლეთ საქართველოს ძეგლებიდან. საერთაშორისო სამეცნიერო კონფერენციის „სამხრეთ-დასავლეთი საქართველო (ისტორია, არქეოლოგია, ეთნოლოგია)“ მასალები. თბილისი.

ქართული მოხატული ხელნაწერები და ისტორიული საბუთები. საქართველოს ეროვნულ არქივში დაცული მასალა. (2016). რედაქტორ-შემდგენელი: ქეთევან ასათიანი. თბილისი: https:// archive.gov.ge/ge/sametsniero-publikatsiebi/kartuli-mokhatuli-khelnatserebi-da-istoriuli-sabutebi-1?fbclid=IwAR2eue7snpBSWyRF83He6BolWA3zeMjAkMR-pyHThwoY5a0EvWZKZ2TrSwk

ქართული ხელნაწერი წიგნი საზღვარგარეთ. 2018. შემდგენლები მ. კარანაძემ, ვლ. კეკელიამ, ლ. შათირიშვილმა და ნ. ჩხიკვაძემ, ნ. ჩხიკვაძის რედაქციით. თბილისი.

ქართული ხუროთმოძღვრული ორნამენტი. (1954). ტექსტი, მასალის შერჩევა და ნახატები რ. შმერლინგისა. თბილისი: სახელმწიფო გამომცემლობა. file:///C:/Users/user/Downloads/Kartuli_Xurotmozgvruli_Ornamenti.pdf

ქარციძე, ნ. (2010). შუა საუკუნეების მოჭიქული კერამიკა ქუთაისიდან. სადოქტორო დისერტაცია. ქუთაისი.

შმერლინგი, რ. ქართული ხუროთმოძღვრების ორნამენტი, თბ. 2010.

ჭილაშვილი ლ., ნეკრესის უძველესი ქართული წარწერები და ქართული დამწერლობის ისტორიის საკითხები, თბ., 2004 წ.

ჭილაშვილი ლ., საქართველოს IV-XVIII სს მატერიალური კულტურა (გამოფენის გზამკვლევი). მეცნიერება თბილისი, 1990

ხუსკივაძე, ლ. (1984). შუა საუკუნეების ტიხრული მინანქარი საქართველოს ხელოვნების სახელმწიფო მუზეუმში: [ალბომიკა-ტალოგი]. თბილისი: ხელოვნება. https://dspace.nplg.gov.ge /bitstream/1234/423996/5/ShuaSaukuneebisTixruliMinanqari_1984_Gateqstebuli.pdf

ჯაფარიძე ვ. (1998) შუა საუკუნეების ქართული მოჭიქული კერამიკის თარიღის დაზუსტებისათვის. ჯ. კოპალიანი (რედ.), დმანისი I, 38-58. თბილისი.

ჯაფარიძე, ო. (1976). ქართველ ტომთა ეთნიკური ისტორიის საკითხისათვის არქეოლოგიური მონაცემების მიხედვით. თბილისის უნივერსიტეტის გამ-ბა.

ჯღამაია ჯ., სამშენებლო კერამიკა ფეოდალური ხანის საქართველოში, თბ., 1980. 134 გვ.

Caligula’s Garden of Delights, Unearthed and Restored, By Franz Lidz, The New York Time’s, Jan. 12, 2021. https://www.nytimes.com/2021/01/12/science/caligula-archaeology-rome-horti-lamiani.html

Лицензия Creative Commons

Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерческое использование») 4.0 Всемирная.