საქართველოს სივრცითი განვითარების პოლიტიკა: დარგობრივი პრობლემები და პერსპექტივები

ანოტაცია

წინამდებარე ინტეგრირებული კვლევა აერთიანებს ოთხ დოკუმენტურ საფუძველს, რათა ჩამოყალიბდეს მტკიცებულებაზე დაფუძნებული ჩარჩო, რომელიც ემსახურება საქართველოს სივრცითი განვითარების პოლიტიკის მიზნებს. კვლევის ფოკუსია პროფესიული უსაფრთხოების სისტემური ანალიზი, სატრანსპორტო ინფრასტრუქტუ-რის რისკების შეფასება და მათი ინტეგრაცია ეროვნულ სივრცით სტრატეგიაში.

პირველ ეტაპზე განიხილება საქართველოს სივრცის დაგეგმარების გეგმის კონცეფცია (NSDC), რომელიც წარმოადგენს ქვეყნის ტერიტორიული განვითარების გრძელვადიან ჩარჩოს. იგი ეფუძნება „ხედვა 2030“-ის პრიორიტეტებს: მდგრადი ეკონომიკური განვითარება, რეგიონული თანასწორობა, კლიმატის მედეგობა და ევროპულ სტანდარტებთან ინტეგრაცია. ამ მიზნების მიღწევა მოითხოვს კრიტიკული ინფრასტრუქტურის, მათ შორის სატრანსპორტო გვირაბების უსაფრთხოების სისტემურ შეფასებას და რისკების მართვის უნივერსალურ მოდელებს.

მეორე ეტაპზე წარმოდგენილია სატრანსპორტო გვირაბების უსაფრთხოების ანალიზი აბრეშუმის გზის ისტორიული და თანამედროვე კონტექსტში. საქართველო, როგორც ახალი აბრეშუმის გზის ტრანზიტური ქვეყანა, მოითხოვს ინფრასტრუქტურული მდგრადობის უზრუნველყოფას. კვლევა მოიცავს ვენტილაციის სისტემების, უსაფრთხოების ზონების, სენსორული დეტექციისა და ევაკუაციის მექანიზმების შეფასებას, აგრეთვე GIS რუკებს, ციფრულ ტექნოლოგიასა და BCR მეთოდით ფინანსურ ანალიზს. ეს ქმნის სივრცით პოლიტიკაზე მორგებულ გადაწყვეტილების მხარდაჭერის სისტემას.

მესამე ეტაპზე წარმოდგენილია საავტომობილო გვირაბის ხანძრის მოდელირება, როგორც ტექნიკური და ინტერდისციპლინარული ანალიზის მაგალითი. CFD სიმულაციები, MATLAB კოდირება, RSET/ASET ანალიზი და სტრატეგიული ინდექსები (LRI, IDI, EEI) ქმნის ტექნიკურ საფუძველს, რომელიც საშუალებას იძლევა სიცოცხლის რისკის, ინფრასტრუქტურის დაზიანებისა და ეკონომიკური ზემოქმედების რაოდენობრივი შეფასება. კვლევა ეფუძნება საერთაშორისო სტანდარტებს (NFPA, ISO, PIARC) და ადაპტირებულია საქართველოს სატრანსპორტო რეალობაზე. განხილულია პროფესიული უსაფრთხოების კვლევის მეთოდოლოგიური ჩარჩო, რომელიც ეფუძნება რაოდენობრივ, ხარისხობრივ და შერეულ მიდგომებს. ეს ჩარჩო ადაპტირებადია დარგობრივი სპეციფიკის მიუხედავად და უზრუნველყოფს ტრიანგულაციურ ანალიზს — დაკვირვება, ინტერვიუები, სტატისტიკა — რაც ზრდის კვლევის სანდოობას. წარმოდგენილია რისკების ტიპოლოგია, მეთოდოლოგიური რუკა და უსაფრთხოების სპეციალისტის კომპეტენციების სტრუქტურა.

საბოლოოდ, ნაშრომი ქმნის ინტერდისციპლინარულ, მტკიცებულებაზე დაფუძნებულ ჩარჩოს, რომელიც პირდაპირ ემსახურება NSDC-ის მიზნებს. ისინი აერთიანებენ სტრატეგიულ ხედვას, ტექნიკურ ანალიზს და უნივერსალურ მეთოდოლოგიას, რაც აუცილებელია ისეთი კომპლექსური სისტემების მართვისთვის, როგორიცაა სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურა. ამ ინტეგრირებული მიდგომის გარეშე, საქართველოს სივრცითი განვითარების პოლიტიკა ვერ მიაღწევს სრულფასოვან ეფექტიანობას — იქნება ეს სიცოცხლის დაცვა, ინვესტიციების მიზნობრივი განაწილება, თუ რეგიონული თანასწორობის უზრუნველყოფა.