როგორ უნდა ციტირება
ანოტაცია
ნაშრომში, ,,აჭარის მუქწიწვოვანი კორომების საერთო სანიტარული მდგომარეობის გაუარესების გამომწვევი მიზეზები და სატყეო სატაქსაციო მაჩვენებლების დინამიკა ტყის ტიპების მიხედვით“ - განხილულია აჭარის ნაირხნოვანი ნაძვნარ-სოჭნარი კორომების სანიტარული მდგომარეობა, სატყეო სატაქსაციო მაჩვენებლების დინამიკა, კორომის წარმოშობა, ფორმა, შემადგენლობა, სიმაღლე, ხნოვანება, ტყის ტიპი, კორომის ბონიტეტი, სიხშირე, საშუალო დიამეტრი, მარაგი, კორომში ხეთა რიცხვი, კვეთის ფართობები, ტყის განახლება, ქვეტყე, ბალახოვანი საფარი, სანიტარული მდგომარეობის გაუარესების გამომწვევი მიზეზები, მათ წინააღმდეგ გასატარებელი დიფერენცირებული და ინტეგრირებული ღონისძიებები. ამ და სხვა საკითხების, (ტყის ტიპებზე: წიფლის, ნაძვის, სოჭის, ბუნებრივი განახლების მდგომარეობა სხვადასხვა ეკოტოპში ტყის ტიპების მიხედვით, სხვადასხვა მავნებელ დაავადებების ბიოლოგიურ თავისებურებებზე და სხვ.) შესწავლა საქართველოს სხვადასხვა რეგიონის ტყის ტერიტორიაზე ჩვენს მიერ 1990 წლიდან დაიწყო და დღემდე გრძელდება, ხოლო რაც შეეხება წიწვოვანი (ნაძვნარ-სოჭნარი) და წიფლის ტყეების სანიტარულ მდგომარეობას, მათ ბუნებრივ განახლებას ტყის ტიპების მიხედვით ზღვის დონიდან სხვადასხვა სიმაღლეზე, სხვადასხვა სიხშირის, ნაირხნოვან, სხვადასხვა წარმადობის, წმინდა და შერეულ ტყის კორომებში, ხულოს, შუახევის, ქედის, ხელვაჩაურის, ქობულეთის, ოზურგეთის, ჩოხატაურის, ზესტაფონის, ახალციხის, ადიგენის, ასპინძა-ახალქალაქის, ფშავ - ხევსურეთის და საქართველოს სხვა რეგიონებში, ასევე თურქეთის რესპუბლიკაში კერძოდ ართვინსა და შავშეთში საკითხის შესწავლა 1999 წლიდან მიმდინარეობს დღემდე.
წყაროები
ბატონიშვილი ვახუშტი - აღწერა სამეფოსა საქართველოსი, ,,ქართლის ცხოვრება“, IV, თბ.,1973, გვ.751 და ვახუშტისვე რუკები; თ. ბერაძე, დასახ., ნაშრომი, გვ.28; Н.Ш. Кигурадзе, Дапнарский могильник, Тб., 1976, С.10-58.
ბატონიშვილი ვახუშტი. აღწერა სამეფოისი საქართველოსი. განათლება, თბილისი,1944, 315 გვ
გაგნიძე რ. - საქართველოს ფლორის მრავალფეროვნება. საქართველოს ბიოლოგიური და ლანდშაფტური მრავალფეროვნება. თბილისი 2000. გვ. 21-32 4. გაგნიძე.
გაგნიძე რ., დავითაძე მ., - ადგილობრივი ფლორა, აჭარა, ბათუმი, 2000. გვ 271.
გულისაშვილი ვ. მცენარეთა ეკოლოგია. თბილისი, 1961.
გულისაშვილი ვ. - ტყის მცენარეულობა და საქართველოში მისი გავრცელების კანონზომიერება, საქ. სსრ მეცნიერებათა აკადემიის სატყეო ინსტიტუტის შრომები, ტ IV, 6, 1952. გვ. 3-23.
გულისაშვილი ვ. - ზოგადი მეტყევეობა “განათლება”, II გამოცემა, თბილისი, 1974.
გ. გიგაური, თ. კანდელაკი, ,,საქართველოს სატყეო მეურნეობის მდგრადი განვითარების ძირითადი პრობლემები“ ვ. გულისაშვილის სახელობის სამთო მეტყევეობის ინსტიტუტის შრომები ტ.37. გამომც. ,,მეცნიერება“, თბილისი, 1998.
გ.გიგაური, საქართველოს ტყის ბიოლოგიური მრავალფეროვნება. გამომც. ,,რარიტეტი“, თბილისი, 2000.
გ. გიგაური, თ. ჯაფარიძე, ი. ხარაიშვილი, საქართველოს ტყეების წარსული და აწმყო. ვ. გულისაშვილის სახელობის სამთო მეტყევეობის ინსტიტუტის შრომები ტ.38. გამომც. ,,მეცნიერება“, თბილისი, 2002.
ვასაძე რ., & სვანიძე მ. (2003). მთიანი აჭარის წიფლნარების ტიპოლოგიური კლასიფიკაცია. სამთო მეტყევეობის ინსტიტუტის სამეცნიერო შრომების კრებული, 39, 37-45.
რ.ვასაძე შიდამთიანი აჭარის წიფლის ტყის ტიპები - აგრარული მეცნიერების პრობლემები. საიუბილეო კრებული–X. საქართველოს სახელმწიფო აგრარული უნივერსიტეტი. თბილისი-ბათუმი-2000. გვ. 368-375.
რ.ვასაძე, ა.შაინიძე წიწვოვნებისა და წიფლის მოზარდის ზრდის პროცესი ზემო აჭარაში. ,,მეცნიერება და ტექნოლოგიები” საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის ყოველთვიური სამეცნიერო რეფერირებული ჟურნალი. № 4-6, თბილისი.2003. გვ.150-151.
რ.ვასაძე, მ.სვანიძე. მთიანი აჭარის წიფლნარების ტიპოლოგიური კლასიფიკაცია. ვ.გულისაშვილის სახ. სამთო მეტყევეობის ინსტიტუტის სამეცნიერო შრომათა კრებული. ტომი XXIX, თბილისი, მეცნიერება”, 2003.გვ. 37-45.
ვასაძე, რ., სვანიძე, მ., გოლიაძე, მ., & ქიქავა, ე. (2003). აჭარის წიფლის ტყის ეკოსისტემების ეკოლოგიურ-ფიტოცენოზური კლასიფიკაცია. აგრარული მეცნიერების პრობლემები, 22(4), 173–176.
რ.ვასაძე აჭარის ნაძვნარ სოჭნარების სანიტარული მდგომარეობა. საქართველოს სახელმწიფო სასოფლო სამეურნეო უნივერსიტეტი. ტომი I, №2 (43), თბილისი- 2008, გვ. 63-65.
რ. ვასაძე, ა. შაინიძე, ნ. მამულაძე – აღმოსავლეთის ნაძვის და კავკასიური სოჭის ფესვთა სისტემის ფორმირების თავისებურებანი.
ვასაძე რ., დავითაძე რ. აჭარის ტყეების თანამედროვე მდგომარეობა და პრობლემები, აჭარის ა.რ. მთავრობის, აჭარის გარემოს დაცვისა და ბუნებრივი რესურსების სამმართველოს, სსიპ აჭარის სატყეო სააგენტოსა და საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის აჭარის რეგიონალური სამეცნიერო ცენტრის ერთობლივი სამეცნიერო კონფერენციის კრებული, ბათუმი, 2012 გვ. 144-145.
ვასაძე რ. (2012). აჭარის ნაძვნარ-სოჭნარი ტყეების ტიპოლოგიური კლასიფიკაცია. საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის მოამბე, 30, 73-79.
Vasadze, R. (2012). Typical classification of Ajara firtree and silvertree. საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის მოამბე, (30), 73-79.
ვასაძე რ., & ძირკვაძე ა. (2012). ნაძვნარების ბუნებრივი განახლება ტყის ტიპების მიხედვით. საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის მოამბე, 31, 77-85.
ვასაძე რ., & ჩხუბაძე გ. (2017). ნაძვის დიდი ლაფანჭამიას ბიოეკოლოგიური თავისებურება და მისი ზემოქმედებით გამოწვეული ნაძვნარი კორომების სანიტარული მდგომარეობის პრობლემები აჭარაში. საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის რეგიონული სამეცნიერო ცენტრის შრომები, 2, 87-92. https://papers.4science.ge/index.php/tgsa/article/view/72
გიულდენშტედტი იოჰან აკად. პ. პალასის „მოგზაურობა რუსეთსა და კავკასიის მთიანეთში“.
თავართქილაძე ა. აჭარის ასსრ ძირითადი ნიადაგები. „საბჭოთა აჭარა», ბათუმი, 1983, 112 გვ.
კანდელაკი თ. საქართველოს ტყეები. „მეცნიერება და კულტურა“, ტ. II, თბ., 2013, გვ.91-109.
კეცხოველი ნ.ნ. საქართველოს მცენარეული საფარი. თბილისი, 1960, 441 გვ.
კეცხოველი ნ.ნ., ხარაძე ა., გაგნიძე რ. «საქართველოს ფლორა», ტ. I-XIII. მეცნიერება, თბილისი, 1971-2003.
კეცხოველი ნ.ნ.-საქართველოს მცენარეულობის ძირითადი ტიპები, 1935.
კეცხოველი ნ.ნ. - მკერდში დაჭრილი ბუნება. თბილისი, 1973.
კეცხოველი ნ.ნ. -კიდევაც დაიზრდებიან. თბილისი, 1978.
მანველიძე ზ; მემიაძე ნ; ვარშანიძე ნ. ზღვისპირა აჭარის ველური ფლორის იშვიათი და ქრობადი სახეობები. საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის ბათუმის ბოტანიკური ბაღის “მოამბე”, 2003, ტ. 32, გვ. 136-139.
მაყაშვილი ა., სოსნოვსკი დ., საქართველოს ფლორა, თბ., 1941.
მაყაშვილი ა., საქართველოს ფლორა, პირველი ტომი, თბ., 1971.
მემიაძე ნ., მანველიძე ზ, ვარშანიძე ნ. ზღვისპირა აჭარის ველური ფლორის იშვიათი და ქრობადი სახეობები. საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის ბათუმის ბოტანიკური ბაღის “მოამბე” ტომი 32, გვ.5. 2003.
მემიაძე ნ., აჭარა-ლაზეთის ენდემების ბოტანიკურ-გეოგრაფიული მიმოხილვა. საქართვე-ლოს მეცნიერებათა აკადემიის მოამბე, 169, №2, 2004. გვ. 341-343.
მირზაშვილი ვ. - კავკასიური სოჭის ბიოპოტენციური ენერგიის შესახებ. სდაქ, სასოფლო სამეურნეო ინსტიტუტის შრომები. ტ. 70.
მირზაშვილი ვ., გიგაური გ. – საქართველოს ნაძვნარების ზრდის ხასიათი და მათი ჭრის ოპტიმალური ხნოვანებები. სატყეო ინსტიტუტის შრომები, ტ.10, თბილისი, 1961, გვ. 20-26
მირზაშვილი ვ., გიგაური გ. – საქართველოს სოჭნარების ზრდის ხასიათი და მათი ჭრის ოპტიმალური ხნოვანებები. სატყეო ინსტიტუტის შრომები,ტ.12, თბილისი, 1963, გვ.3-15;
მეიერი კ.ა. შრომები ფლორაზე, (1829-1830 წ) კავკასიაში და კასპიის ზღვის დასავლეთ სანაპიროზე მოგზაურობის დროს შეისწავლა.
საბაშვილი მ.-საქართველოს სსრ ნიადაგები. გამომც. მეცნიერება», თბილისი,1965, გვ. 278
საბაშვილი მ. – ნიადაგმცოდნეობა. თბილისი, სახ. უნივერსიტეტის გამომც. 1970, გვ. 354
სარაჯიშვილი დ.-ნაძვნარ-სოჭნარების სტრუქტურა და სამეურნეო ათვისების რაციონა-ლური მეთოდები. სატყეო ინსტიტუტის შრომები, ტ.11, თბილისი, 1962, გვ.113-126;
სვანიძე მ. – ტყის ტიპების დადგენის და გამოყოფის ბუნებრივი კრიტერიუმები. გამომც. «გულანი», თბ. 2003, 40 გვ.
სვანიძე მ., ბახსოლიანი ტ. – მეთოდური მითითებები საქართველოს ტყეებში ტყის ტიპების დადგენისა და ტყეთმოწყობაში გამოყენების შესახებ, თბილისი, 2005, გვ. 4-14;
ურუშაძე თ. საქართველოს ტყის ნიადაგები. გამომც. «საბჭოთა საქართველო», თბილისი, 1972. გვ.100.
ურუშაძე თ. – საქართველოს ძირითადი ნიადაგები. გამომც. «მეცნიერება», თბილისი, 1997, გვ. 34-134.
კეჭაღმაძე ნ. (თარგმანი, გამოკვლევა, კომენტარები და რუკა.), ფლავიუს არიანუს - მოგზაურობა შავი ზღვის გარშემო, თბილისი,1961, გვ. 37, ნაკ.8.
ქვაჩაკიძე რ. - საქართველოს ტყეები. თბლისი, 2001, 168 გვ.
ქვაჩაკიძე რ. - საქართველოს გეობოტანიკური რაიონები: Geobotanical regions of Georgia (ავტორი). - თბილისი, მეცნიერება, 2010. - 176გვ.
ქვაჩაკიძე რ. - საქართველოს მცენარეულობა : Vegetation of Georgia (ავტორი). - თბილისი, მეცნიერება, 2009. - 156გვ.
ქვაჩაკიძე რ. - საქართველოს ძირეული ტყეები : ანთროპოგენური სუქცესიები, აღდგენა, რეკონსტრუქცია (თანაავტორი). - თბილისი, მეცნიერება, 2004. - 101გვ.
ქვაჩაკიძე რ. - საქართველოს ბუნებრივი მცენარეული რესურსები: Natural vegetation resources of Georgia (ავტორი). - თბილისი, მეცნიერება, 2003. - 131გვ.
ქვაჩაკიძე რ.საქართველოს მცენარეული საფარის ისტორია. თბილისი, მეცნიერება, 2002. 46გვ.
საქართველოს ტყეები: ძირითადი ასოციაციები (ტყის ტიპები) - თბილისი, მეცნიერება, 2001. - 168გვ.. - ISBN: 99928-0-134-4.
ქვაჩაკიძე რ. - საქართველოს გეობოტანიკური დარაიონება (ავტორი). - თბილისი, მეცნიერება, 1996. -გვ. 128
ყაუხჩიშვილი თ. - ჰეროდოტეს ცნობები საქართველოს შესახებ. თბილისი, 1960.გვ.48. ზოგ მკვლევარს აია ქალაქად მიაჩნია.
ყაუხჩიშვილი თ. - სტრაბონის გეოგრაფია. თბილისი, 1957.გვ.123-124
ყაუხჩიშვილი თ. - ჰიპოკრატეს ცნობები საქართველოს შესახებ, ჰაერთა, წყალთა და ადგილთა შესახებ, თბილისი, 1965., ნაკ.15. გვ.45.
შევარდნაძე მ. აჭარის მთა-ტყის ნიადაგები. უნივერსიტეტის შრომები. თბილისის სახელ-მწიფო უნივერიტეტი, 1963, ტ. 90, გვ. 75-88.
ჭყონია ალ. (თარგმანი იტალიურიდან)- არქანჯელო ლამბერტი - "სამეგრელოს აღწერა" (Relatione della Colchide hoggi detta Mengrellia"),) - თარგამანი იტალიურიდან - მეორე გამოცემა - თბილისი - 1938.
Ареес П. Ключи экологии. // Ленинград, 1982.
Альбов Н.Н. Ботаническая экскурсия в Лазистан. ,,Зап. КОИРГО“ , 1893, кн. хи, стр. 161.
Альбов Н.Н. Очерк растительности Колхиды. ,, Земледелие ‘’, 1896, кн. 1. стр. 22.
Бичевскис, М. Я. Опыт надзора с феромонными ловушками за размножением короеда типографа в ЛОС “Калснава” / М. Я. Бичевскис, Г. Э. Озолс, Э. А. Менникс / Пути ускорения научно-технич. прогресса в лесн. хоз-ве. – Ч. I: Интегрир. защита леса от вредителей и болезней – Каунас-Гирионис, 1986.
Буш Н.А. Ботанико-географический очерк Кавказа. Изд. ФН СССР М.-Л. 1936.
Буш Н.А. и Е. А. К динамике зарослей кавказского рододендрона. «Бот. Журн. СССР т.22 в.6. 1937.
Естественное возобновление восточного бука в зависимости от тиров леса.
Валента, В. Т. Применение фенологических индикаторов в изучении стволовых вредителей сосны и ели / В. Т. Валента. Вопросы индикационной фенологии и фенологического прогнозирования. Л., 1972.
Валента, В. Т. Интегрированная защита еловых насаждений в Литве / В. Т. Валента //Биолог. и интегрир. защита леса: тез. докл. междунар. симпозиума. Пушкино, 1998.
Р.Васадзе - Естественное возобновление восточного бука в зависимости от тиров леса. Лесноеи охотничье хозяиство. Научный пройзведственно-практический журнал республики Белорусь №8(97) 2011г; стр. 22-26.
Васечко, Г. И. Биология короедов (Coleoptera, Ipidae) – вредителей ели и пихты в Карпатах / Г. И. Васечко // Энтомологич. обозр. – 1971. – 50. – № 4.
...